صنعت دامداری خراسان جنوبی در سراشیبی نابودی؛ گاوها را می‌فروشند که علوفه بخرند!
دامداران خراسان جنوبی این روزها برای تهیه علوفه چوب حراج به دام‌هایشان زده اند و این صنعت با وضعیت موجود در سراشیبی تند نابودی قرار گرفته است.
رگ چشم‌هایش از بیدار خوابی انگار خون پس داده است، آخرین دانه سیگارش را به تکانی از بسته‌اش خارج می‌کند، تا آن را هم دود کند، به خیالش مغزش گرم خواهد شد، صدای ضجه‌های نرگس مانند نیش تری نبض گردنش را می‌فشارد، اصرارهای ناگسیخته از دردش مدام گوش‌هایش را پر می‌کند، «آقاجان این چه زندگی سختی است که ما داریم؟ پارسال مادینه‌ها را فروختی که خوب می‌خریدند، حالا سر به جان تلیسه‌ها کرده‌ای. کجا دیده‌ای دامدار گاوش را بدهد که برای گاوهای دیگر خوراک بخرد؟»
«درد از هر جایی نفوذ می‌کند! کاری ندارد هنوز دردهای دیگری که به میهمانی ات آمده بودند رفته‌اند یا نه! یادم هست پارسال همین موقع‌ها بود، قیمت گوسفندان ماده آنچنان زیاد شد که بیشتر دامداران گوسفندهای ماده را به خوب قیمتی می‌فروختند. متاسفانه کسی نگفت با فروش گاوهای مولد جمعیت دام استان رو به کاهش می‌رود مشکل را هم که مطرح کردیم فقط گفتند دامدار مختارست دام خود را بفروشد. مادینه و نرینه ندارد.»
این‌ها دردهای این روزهای دامداران است مکالمه‌هایی که از سر استیصال بینشان رد و بدل می‌شود و آنها از آینده پیش رو نگران هستند.
اوضاع خوب نیست
یعقوب اسدی، مالک یک دامداری گاو شیری است. او حدود هشت سال است که کارکشته این کار شده است. با اندیشه اینکه چه خواهد شد در مسیر اوضاع دامداری‌اش می‌گوید: اوضاع خوب نیست.
وی اوضاع را نگران کننده توصیف می‌کند و ادامه می‌دهد: گاوی که روزی ۳۵ تا ۴۰ لیتر شیر می‌دهد، باید روزانه ۱۴ تا ۱۶ کیلو کنسانتره بخورد. اما با سهمیه اختصاص داده شده روزی هفت کیلو کنسانتره داریم، اوضاع را چنان کرده‌اند که ظرف همین چند روز سه دامدار هر چه گاو شیری داشته‌اند را فروخته‌اند.
این مشکلات درحالیست که هنوز دغدغه‌های تأمین خوراک امروز گاو و گوسفندهایشان تمام نشده، باید برای طلوع خورشید فردا خوراک تهیه کنند.
آن دامداری که گوسفند شیری دارد و آن دامداری که گاو شیری دارد همه این درد مشترک را فریاد می‌زنند. اما در این دو ماه گذشته هیچ اتفاق خاصی رخ نداده و همچنان صدای گرسنگی دام‌ها بلند است.
تعطیلی ۳ دامداری ظرف ۳ روز در طبس
دبیر اجرایی نظام صنفی کشاورزی و منابع طبیعی شهرستان طبس می‌گوید: در شهرستان طبس ظرف سه روز گذشته سه دامداری تعطیل شده، و بیش از صد رأس گاو، گوساله و تلیسه آبستن به فروش رسیده‌اند.
مسعود رضا بندگی در گفتگو با بازار از دامدار میان‌سالی که می‌گریست برایم می‌گوید: دامدار به دنبال دلال بوده که بیاید و تمام دار و ندارش را که فقط سه گاو شیری بود بخرد و ببرد آن هم به وعده پرداخت در شش ماه دیگر با این تورمی‌که ثانیه می‌خورد.
بندگی اوضاع را خوب ارزیابی نمی‌کند و می‌گوید: مردم شیر و گوشت را در آینده‌ای نه چندان دور باید با دو برابر قیمت و حتی بیشتر تهیه کنند. چون امروز گاوهای شیرده و آبستن روانه کشتارگاه‌ها می‌شوند.
صف برای دریافت علوفه
دامدار دیگری در بیرجند که دردهایی از همین جنس دارد از صف‌های طولانی دریافت کنسانتره می‌گوید. احسانی تا قبل از این تمام کنسانتره مورد نیازش را یک جا از کارخانه تهیه می‌کرد. اما حالا باید دو تن تحویل بگیرد و برای دو تن دیگر باز دوباره منتظر باشد و روز دیگر باز راهی صف خرید شود.
وی ادامه داد: در انبار من باید حداقل ۴۰۰ کیسه کنسانتره باشد در حالی که اکنون تنها ۲۰ تا ۲۵ کیسه موجود است که غذای دو روز دام‌هایم است.
دامدار دیگری از بازارهای آزادی می‌گوید که به راحتی می‌توان کنسانتره را تهیه کرد و می‌پرسد. چه ماجرایی پیش آمده که در بازار آزاد کنسانتره را می‌توانیم تهیه کنیم اما با نرخ دولتی کمبود داریم؟
بهدانی با گلایه از نبود نظارت‌ها در مقابل بازار آزادی که به راه افتاده است، می‌گوید: مسئولان کار را به اتحادیه‌ها واگذار کنند اتحادیه خود می‌داند. چطور کنسانتره تهیه کند و البته می‌داند چطور قیمت گذاری کند که گاوهای شیرده روانه کشتارگاه‌ها نشوند.
او ادامه می‌دهد: دامدار تا چه زمانی خواهد توانست کنسانتره ۵ هزار تومانی بخرد و شیر را کیلویی ۲ هزار و ۵۰۰ تومان بفروشد. واقعاً چه توجیهی وجود دارد که ما به کارمان ادامه دهیم؟
صدایش کمی‌می‌لرزد برای گفتن اینکه تصمیم گرفته است تعدادی از گوساله‌ها را بفروشد و با حالتی مردد ادامه می‌دهد: با کاهش سهمیه دامداران اقتصاد دامداری و دامپروری رو به انحطاط خواهد رفت و حتی آنهایی که این تصمیم را گرفته‌اند می‌دانند چه به روز همه مان خواهد آمد!
سهمیه را افزایش داده‌ایم
اما نظر معاون تولیدات دامی‌سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی غیر این است و میزان توزیع کنسانتره را که از ۳ هزار تن به ۵ هزار تن در استان رسیده است را تکرار می‌کند.
محمد اشرفی گل در گفتگو با بازار ادامه می‌دهد: مشکل آن قدرها هم که در بوق و کرنا شده است نگران کننده نیست چرا که از این پس مرغداران کنسانتره خود را از بازارگاه دریافت می‌کنند و دامداران به آنچه می‌خواهند می‌رسند.
وی در پاسخ به اینکه اگر سهمیه افزایش پیدا کرده پس چرا هنوز دامداران مشکل دارند اضافه کرد: تا قبل از این دامداران از شهرهای دیگر نیز کنسانتره خود را تأمین می‌کردند اما حالا همه می‌خواهند از کارخانه‌های داخل استان این نهاده را تأمین کنند بنابراین دور از ذهن نیست که چنین مشکلی پیش بیاید.
وی به این نکته نیز اشاره می‌کند که این اوضاع مربوط به کل کشور است و نمی‌توان به دنبال چاره فقط برای این استان بود.
مشکل کمبود کنسانتره مخصوص دامداران گاو و گوسفند شیری نیست. امروز پرورش دهندگان شترمرغ نیز همین دردها را دارند و البته زمزمه‌هایی از مرغداران شنیده می‌شود که سامانه بازارگاه هم یک خط درمیان قابل اعتماد است.
